Գրքերն անմահ են: Նրանք մարդկային գործունեության ամենաթարմ պտուղներն են:
Մոտ 6000 տարի առաջ տարբեր ժողովուրդներ արդեն ունեին իրենց գիրը: Հին տեքստերը փորագրում էին, գրում կամ նկարազարդում էին պատերի կամ էլ մագաղաթի, պապիրուսի, կաշվի և այլ բաների վրա:
Իսկ ի՞նչ է իրենից ներկայցնում գիրքը :Արդյո՞ք այն ներկայացնում է այն ամենը, ինչը պահպանում է և տալիս ինֆորմացիա: Գուցե բանը թղթի՞ մեջ է, կազմի՞, տառատեսակի՞, թանաքի՞, արդյո՞ք գիրքը քո ձեռքերի մեջ գտնվող ծանրությունն է, թե՞՝ էջերի հոտը :
Գիրքը սա՞ է:
Այդ հարցերի պատասխանների համար մենք պետք է վերադառնանք առաջին գրքի ստեղծմանը և հասկանանք, թե ինչպես է այդ բոլոր էլեմենտների համադրությունը դարձել ինչ-որ մեծ բան: Ինչո՞վ է հեշտ այդ բոլոր բաղադրիչների անհատական պարզ գումարը: Ամենահին գիրքը կարող ենք անվանել ձեռագիր՝ իրար հետ հավաքված, փոխկապակցված էջեր: Սակայն գրքի ստեղծման մեջ շրջադարձ եղավ: 15-րդ դարում ստեղծվեց Յոհաննես Գուտենբերգի տպագրատունը: Շարժական տպարանի գաղափարը ավելի շուտ էր առաջացել Արևելյան մշակույթում, սակայն հենց Գուտենբերգի տպարանը հեղափոխական էֆեկտ թողեց: Անսպասելիորեն հոգևորականների և իշխանավորների շրջանը զրկեց տեքստերի տպագրման արտոնությունից: Հեշտ էր ոչ միայն տարածելը, այլ նաև պատճենելը, տպագրատներ սկսեցին առաջանալ Եվրոպայում նույնպես: Այսպես թե այնպես գրքային իրարանցման արդյունքին մենք ծանոթ ենք: Գրքի հիմքը թուղթն է, տպվածքը, կազմը: Թուղթը ստեղծվել էր Չինաստանում 2000 տարի առաջ, սակայն դրա ակունքները պապիրուսների տեսքով Հին Եգիպտոսում են: Մինչև 16-րդ դարը Եվրոպացիները գրում էին փայտի բարակ շերտերի և անասունների կաշվից պատրաստված դիմացկուն մագաղաթի վրա :Հետագայում թղթի համբավը տարածվեց Եվրոպայով մեկ , և այն փոխարինեց մագաղաթին տպագրության մեջ, քանի որ այն տեղափոխելը ավելի մատչելի էր: Թանաքը ստանում էին բույսերի կամ կենդանիների օրգանական ներկանյութերը ջրի կամ գինու հետ խառնելիս, սակայն, քանի որ ջուրը մետաղական տպատառերին չի կպչում, տպագրությունը նախընտրում էր յուղային հիմքով թանաքը: Տպագրատներում օգտագործում էին լամպերի կերոսինի բլեկնախեժից, ընկույզի յուղից պատրաստված սև ներկ: Իսկ տառատեսակների չափը և ձև՞ը:
Այսօր գրքերի կազմերի զանգվածային արտադրությունը տնտեսական գործիք է, սակայն վաղ գրքերի կազմերը պատվերով էին հյուսվում: Անգամ գրքերի կռնակները երկար պատմություն ունեն: Սկզբում դրանք համարվում էին գեղագիտական ավելորդություն, և առաջին կռնակները ուղիղ էին և ոչ թե կուռ: Ուղիղ կռնակը հնարավորություն է տալիս ավելի հեշտ գիրք կարդալ՝ թույլ տալով այն հանգիստ սեղանին դնել: Սակայն գրքերի կռնակները հեշտությամբ ջարդվում էին ամենօրյան օգտագործումից: Կուռ կազմերը լուծեցին այս խնդիրը, և ավելին, մեկ այլ խնդիր ստեղծեցին` գիրքը անընդհատ փակվում էր: Սակայն ճկունությունը ավելի կարևոր էր, մանավանդ ակտիվ գրաքասերների համար: Գրքի և հրատարակությունների էվոլյուցիայի արդյունքում, իսկական գրքերը փոխարինվում են տափակ էկրաններով և թվային տառերով, բայց արդյո՞ այս առարկաները կփոխարինեն իսկական գրքերը: Արդյո՞ք շոշափելի էջերը կամ թղթի բույրը ընթերցանության ժամանակ առանձնահատուկ հաճույք են պատճառում: Գուցե գրքի կախարդանքը միայն բովանդակությա՞ն մեջ է և բացարձակապես կապ չունի դրա արտաքին ձևի հետ: Գրքերն անմահ են: Նրանք մարդկային գործունեության ամենաթարմ պտուղներն են :
Ռուսերենից թարգմանությունը ՝ Աստղիկ Ավագյանի և Նանե Վարդումյանի
Թարգմանչական ակումբ 